Bismillahirrahmanirrahim

Yaklaşık altı ay önce ilimle ilgili bir sohbetimiz olmuştu. O gün hem konuyu tespit etmekte hem ana başlıkları yakalamakta biraz zorlanmıştık; açıkça söylemek gerekirse… Hem de yazdı, çok sıcaktı; bir bunalım durumu da olmuştu sıcaklıktan dolayı. İşte o sohbetin ikincisi olarak, yenisi demeyelim de ikincisi olarak gene İlmin Gerçeği başlığı altında bir sohbet yapıyoruz. Bu kış meyvesi olacak, o yaz meyvesiydi. Arada böyle bir cins farkı da olacak. Bu sefer başlıklar belli, konuşacağımız ana konular belli, kelimeler belli, deyimler belli.. İnşaallah güzel olur. Cenab-ı Hakk istifadeye sebep kılsın.

İlmin gerçeği dedik. İlim gerçeğini başta etimolojik ve terim olarak, ikinci olarak ontolojik yönünden, üçüncü olarak maddi zenginlik yönüyle ilim, dördüncü olarak ahiret ve ebedilik konusunda ilim, beşinci olarak ilmin geliştirilmesi ve verimli hale gelmesi en son olarak da ilim ve aşk münasebeti. İlimde aşk daha doğrusu..

Etimolojik ve terim olarak ilim dilimizde şu kelimelerle geçiyor. İlim, alem, âlem, alamet. Belki hepiniz bildiğiniz kelimeler.. Alamet kelimesinden başlayalım. Alamet, seni bir hedefe götüren işaret demek.. İlim de zaten odur, bir şeyi bilmek şudur: Bir bilgi edinmişsin o bilgiyi esas alarak, yol yordam öğrenip hedefe, varlığa, bir neticeye varmak demektir. İlim o demek yani ilim başlı başına bir amaç değil aslında başta. Bu kelime itibariyle işi ele alırsak yani ilim bilgi demektir. Bilgi demek yolda yürümeyi sağlar. Seni yolda yürütür, hedefine vardırır.

Mesela âlem, niye âleme bu kâinata âlem denmiş, çünkü seni gerçek varlığa, ahirete, Allah’a götürüyor. Burası bir işaretler ülkesidir. Âlemdir, alemdir yani işarettir. Ben şu kelimenin kökeninden şöyle bir suret, bir fotoğraf çıkartıyorum. Yani bilgi edinirsek, kainatı tam okuyabilirsek, alemleri, işaretleri tam değerlendirebilirsek, gerçek varlığa, ebediliğe, Allah’a varırız. Her yönüyle güzellikler olur. Yol yordamımızı saptırmamış oluruz. Sapmamış oluruz. Ee ilim olmadı mı, ne olur cehil olur o zaman işte cehalette sapıklık olur. Sapıklık ne demek biliyor musun Arapçada dalalet.. Dalalet kelime olarak yolu kaybetmek.. Özellikle çöllerde yolu kaybetmek çok kötü.. Çöl fırtınası, kum fırtınası, böööyle, bitiyorsun. Yani kar fırtınasından çok daha beterdir kum fırtınası. Yokluk demektir.

İlim terim olarak bizim tasavvufta, bütün kelam kitaplarında, bütün akide kitaplarında, hatta fıkıh kitaplarında, tefsir kitaplarında sık sık geçen üç tane tabir var ilimle ilgili. İlm-el yakîn yani kesin bilgi. İlm-el yakîn Türkçesi kesin bilgi. Bir tanesi ayn-el yakîn. Yani hem biliyorsun hem gidip görmüşsün. Ayn, göz demek, ayn-el yakîn. Sonra gidip elliyorsun, o meseleyi yaşıyorsun, hakk-el yakîn. Tam gerçekliğini yaşıyorsun. Melike Hanım dinliyor musun? Hakk-el yakîn. Bu Kur’anda üç ayette varmış. Hani bazıları itiraz ediyor. Bu tabirler Kur’ani değildir, yoktur İslam’da, diyorlar.. Var. Kur’anın üç ayeti, bütün İslam tarihinin sık sık kullandığı bu üç deyimi belirtiyor bize.

Yazılı Konferanslar Liste